In mijn trainingen en coaching kreeg ik recent de vraag: “Hoe kan ik er voor zorgen om zelf geen toxisch leider te worden?”. Ik geef je hier graag mijn 4 tips.
Toxische leiders
Jij worstelt er misschien ook mee? In de media zijn toxische leiders namelijk opnieuw een ‘hot’ gespreksonderwerp. Ik, en jij misschien ook, heb al een (negatieve) ervaring gehad een toxisch leider. Hij of zij (er zijn ook toxische vrouwen!) verdeelt vaak een team in een kamp van ja-knikkers en zij-die-tegen-zijn. Hierdoor zullen in vele gevallen een aantal goede medewerkers de organisatie (moeten) verlaten. Door de angstcultuur verdwijnt bovendien de open interne communicatie (wat in de leider zijn/ haar voordeel speelt) en nemen de spanningen op het werk toe.
Volgens Anja Van den Broeck, hoogleraar aan de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven (Trends, 20/02/2023) moeten organisaties ingrijpen. Zoniet kan dit escaleren tot een toxische cultuur, die schade toebrengt aan de organisatie aangezien het een negatieve impact heeft op haar werking en rendement
Hoe kan jij ervoor zorgen dat je zelf geen toxisch leider wordt? Hieronder vind je mijn 4 tips:
Omring je met “dwarsliggers“
Het is in de eerste plaats noodzakelijk dat je je als leidinggevende omringt met medewerkers en collega’s die je durven, mogen en kunnen tegenspreken. Zo houden ze je regelmatig een spiegel voor. In mijn leiderschapstrainingen gebruik ik regelmatig de volgende quote van Hans Bourlon (CEO Studio 100): “Als CEO is het verleidelijk om jezelf steeds als super te beschouwen. Je moet je omringen met mensen die je durven te zeggen dat je onzin uitkraamt.” Generaal b.d. Marc Compernol noem deze medewerkers zijn “dwarsliggers die je nodig hebt, maar die zeker geen ‘negatieve geesten’ mogen worden genoemd.” (13/09/2022, My Three Lessons [You Tube]).
Op deze manier creëer je een werksfeer waarin onderling vertrouwen en open communicatie centraal staan. Waar medewerkers en leidinggevenden mekaar op een respectvolle manier positieve, maar ook negatieve constructieve feedback kunnen en durven te geven, omdat ze een gemeenschappelijk doel voor ogen hebben. Waar fouten maken niet als een falen wordt bestempeld.
Luister actief
Een dergelijke sfeer van wederzijds respect maakt ook dat medewerkers jou als leidinggevende zaken durven vertellen. Jij gaat hier nu eenmaal geen misbruik van maken. Stel je daarbij als leider empathisch op, wees oprecht geïnteresseerd en luister actief. Op die manier leer je niet alleen je medewerkers beter kennen en appreciëren, weet je hoe je hen kan motiveren, maar ontdek je ook (voortijdig) de impact van je beslissingen. In ruil krijg je hun vertrouwen en respect en kan je crisissen en conflicten voorkomen.
“Work hard, Play smart”
Houd de “toxische” druk af door als leidinggevende ook aan jezelf te denken. Je moet niet altijd als eerste en als laatste op het werk zijn. Niet altijd als “laatste eten”. Plan daarom regelmatig een activiteit in met je partner, vrienden of kennissen, en beschouw deze afspraken ook als belangrijk! Leidinggevenden plannen namelijk vaak wel quality time in hun agenda in, maar op het moment dat taken uitlopen, zijn het net deze afspraken met zichzelf die als eerste sneuvelen.
Maak daarnaast je hoofd regelmatig leeg door een brain dump en een goed timemanagement.
Tenslotte is investeren in jezelf ook onrechtstreeks investeren in je medewerkers. Hoe beter jouw kennis en vaardigheden, hoe beter jij kan leidinggeven.
Durf te delegeren
Durf delegeren. Hierdoor krijg je tijd voor andere, voor jou, belangrijkere zaken. Geef je jezelf overzicht. Leer je van je medewerkers, maar vooral ga je deze medewerkers hierdoor meer verantwoordelijkheidsgevoel en vertrouwen geven, en zo motiveren.